Onderwijsaanbod

Filosoferen kan iedereen leren! Sterker nog; waarschijnlijk doen we het elke dag al onbewust. Filosofie is de kunst van het vragen stellen, mogelijke antwoorden bedenken vanuit verschillende perspectieven en deze beargumenteren. Dit zorgt voor een nieuwsgierige en kritische houding naar de omgeving en iedereen die daarin leeft. Vandaar dat ik me met veel passie inzet voor het geven ven maken van filosofielessen voor jong en oud. 

Op zoek naar een gastles, workshop of lessenreeks, een onderwijsontwikkelaar of docententrainer voor primair, secundair en beroeps-en hoger onderwijs, of op zoek naar een spreker voor een evenement? Lees dan verder voor meer informatie! Meer weten? Stuur een bericht naar inforubyknipscheer@gmail.com.

Lessen op maat voor PO, VO, MBO, HBO en WO

Ik geef en maak gastlessen, workshops of lessenreeksen voor leerlingen van het primair onderwijs (basisschool onderbouw groep 1, 2 en 3, middenbouw groep 4 en 5, bovenbouw groep 7 en 8), secundair onderwijs (Middelbare school onderbouw en bovenbouw, zowel VMBO, HAVO of VWO), MBO, HBO en WO. 

Deze lessen gaan over filosofie of zijn gericht op filosofische vaardigheden, zoals tijdens Burgerschapsonderwijs, culturele en kunstzinnige vorming, wereldoriëntatie, maatschappijleer of lessen mediawijsheid. De Lessen worden op maat voor u gemaakt, dus u kunt uw voorkeuren voor lesduur en thema’s zelf aangeven. 

Vaardigheden

Vaardigheden die centraal staan tijdens elke les zijn 21st Century Skills, zoals leren denken vanuit verschillende perspectieven, in nieuwe richtingen denken, het vormen en uiten van een eigen mening, in dialoog of debat gaan, leren begrijpen en luisteren naar andere meningen en het vormen van een kritische houding. Dit alles doen we via creatieve activiteiten, klassikale gesprekken/discussies en/of fysiek filosoferen (filosoferen aan de hand van actieve werkvormen). 

Thema’s

Thema’s waaraan u o.a. kunt denken zijn: de filosoof Erasmus, Samenleven, Andere culturen, De Toekomst, Technologie, Identiteit, Milieu, Robots en (het interpreteren van) Kunst & Film. Maar bij ieder gewenst thema kan in overleg een les op maat worden ontwikkeld. 

Extra competenties

Extra competenties: getraind in het werken met hoogbegaafde kinderen of  leerlingen die extra uitdaging nodig hebben, getraind en gecertificeerd in de onderzoekend leren methode & de Visual Thinking Strategies methode. Daarnaast ben ik in het bezit van een University Teacher’s Qualification. 

Trainingen en lezingen

Daarnaast verzorg ik ook trainingen ‘Filosoferen met kinderen’, ‘Fysiek filosoferen’, ‘Debatteren’ en ‘Hoe voer ik een socratisch dialoog?’ voor docenten en leerkrachten.  

Tot slot ben ik ook in te huren voor een filosofische lezing of workshop voor bedrijven, organisaties en culturele instellingen.

Interesse?

Interesse in een gastles, lezing, workshop of de ontwikkeling van een les(pakket)? Neem dan contact op via het contactformulier.

Meer lezen over filosofie en filosofieonderwijs? Lees dan verder! 

Wat is filosofie?

Liefde voor de wijsheid

Filosofie is de oudste wetenschap die er is. Deze wetenschap is ontstaan in het Oude Griekenland. Filosofie betekent letterlijk ‘liefhebben van de wijsheid’. De Oude Grieken waren dus op zoek naar wijsheid en stelden veel vragen over de wereld en het leven. Natuurkundige, theologische en geneeskundige vragen vielen toen nog allemaal onder ‘filosoferen’. Later zijn vanuit de filosofie vele andere wetenschappen ontstaan, zoals natuurkunde, rechten, theologie, geneeskunde en psychologie.

De belangrijkste vraag tijdens filosofie is altijd geweest ‘Hoe kunnen we weten?’. Hoe kunnen we antwoord geven op alle vragen die we hebben? De Griekse filosofen kwamen er al snel achter dat op veel grote vragen geen antwoorden zijn te geven. We kunnen veel vragen niet met zekerheid beantwoorden; in ieder geval geen eeuwige zekerheid. We weten nooit hoe de toekomst zich zal ontwikkelen. Daarom zei de Griekse filosoof Socrates altijd: ‘Ik weet dat ik niets weet’.

Kennis funderen

Wat wel mogelijk is, is om de fundamenten van je eigen kennis te bepalen. Waar komen jouw eigen ideeën volgens jou vandaan? We gebruiken allemaal dagelijks woorden, waarvan we niet bewust weten wat we ermee bedoelen. Probeer maar eens een definitieve uitleg te geven van het woord ‘sport’. Wanneer je zegt dat sport een wedstrijd is, dan zal individueel fitnessen afvallen. Wanneer je zegt dat sport een lichamelijke activiteit is, dan sluit je denksporten uit. Dit geldt nog meer voor abstracte woorden als ‘geluk’, ‘vriendschap’, ‘liefde’ en ‘goed’. Wat bedoel jij wanneer je een bepaald woord gebruikt? De kern van filosofie is dan ook jouw ideeën leren verwoorden en uitleggen, leren argumenteren en onderzoek doen naar de basis van jou. Wat maakt jou tot wie je bent en welke aannames vormen de basis van jouw gedachten? 

Filosofisch dialoog

Daarom vinden filosofen het zo belangrijk om met elkaar in gesprek te gaan en met elkaar te discussiëren over deze grote vragen. Naar iedereen wordt geluisterd en geen antwoord wordt als goed of fout bestempeld, zolang mensen maar kunnen argumenteren waarom ze iets denken of vinden. Men hoeft het ook niet eens te zijn met wat iemand anders denkt, maar het is wel belangrijk dat je het standpunt van de ander probeert te begrijpen. Luisteren is dus erg belangrijk, maar ook het verplaatsen in andere perspectieven. Ook al ben je het niet eens met de argumentatie, je kunt het standpunt wel proberen te begrijpen, of proberen aan te vullen of aan te scherpen met kritische vragen en opmerkingen. Filosoferen gaat dus niet om het gelijk krijgen, maar om samen tot betere inzichten te komen.

Waarom filosofieonderwijs? 

Filosoferen is nuttig voor jong en oud. De belangrijkste vaardigheden die getraind worden tijdens het filosoferen zijn: in andere richtingen denken, een kritische houding hanteren, luisteren, inleven in andere perspectieven en argumenteren. Iedereen mag alles zeggen, niets is te gek, zolang er maar redenen voor worden gegeven. Is het argument van mijn gesprekspartner wel overtuigend genoeg? Waarom ben ik het daar wel of niet mee eens? En bovenal, heb ik zelf wel voldoende beargumenteerd waarom ik iets denk?

Waarom filosoferen met kinderen en jongeren?

Een vraag die ik vaak hoor is: kan iedereen filosoferen? Ja! Wanneer je zelf nadenkt, vragen leert te stellen en alles leert in twijfel te trekken (vooral je eigen mening), dan filosofeer je al. 

Dus waarom is het zo belangrijk om met kinderen en jongeren te filosoferen? Leerlingen leren vaardigheden aan waar ze hun hele leven baat bij hebben. Ten eerste een kritische houding: ze leren niet alles klakkeloos alles aan te nemen. Is dit wel goed? Is dit wel waar? Ben ik het hier wel mee eens? Dit is een belangrijke waarde in bijvoorbeeld mediawijsheid of burgerschapsontwikkeling. 

Daarnaast leren de leerlingen out of the box te denken. Via gedachte-experimenten leren ze alle mogelijke richtingen op te denken. Zo krijgen ze nieuwe ideeën; niet ideeën die iedereen al heeft. Zo ontwikkelen de kinderen zich als echte individuen met creatieve ideeën en antwoorden. 

De leerlingen leren vooral argumenteren en redenen geven. Maar niet alleen voor hun eigen standpunten: ze moeten zich ook proberen in te leven in het perspectief van iemand anders en moeten proberen vanuit dat perspectief redenen te geven. Zo trainen ze logica en abstract denken. Tegelijkertijd leren de leerlingen zich in te leven in iemand anders, en vergroten zo hun tolerantie naar andere meningen. Ze leren onbevooroordeeld te luisteren en hun meningen op een respectvolle, vriendelijke manier te verwoorden. 

Maar bovenal leren de leerlingen een nieuwsgierige houding. Het vragen stellen, het willen leren, het meer willen weten wordt continu aangemoedigd. 

In kinderen zit de meeste potentie om te filosoferen. Zij hebben vaak nog een hele open houding. Denk bijvoorbeeld aan de kleuterfase: kleuters willen alles weten. Ze vragen continu: ‘Waarom?’, ‘Waarom?’  Ze blijven van nature vaak doorvragen. Dit wordt vaak afgeleerd.  Ook later in het onderwijs. Leerlingen leren feiten en moeten reproduceren, of krijgen later tijdens hun studie een bepaalde structuur aangeleerd. Ze raken steeds verder verwijderd van die nieuwsgierige, open houding. Tijdens filosoferen ben je niet alleen bezig met informatieoverdracht, maar leren de kinderen zelf nadenken. Ze ontwikkelen nieuwe vaardigheden en leren zelf op zoek te gaan naar nieuwe antwoorden.